Í upphafi árs hafa margir strengt áramótaheit. Nýtt ár er nýtt upphaf. Við erum árinu eldri og vitrari ef allt er eins og best verður á kosið. Það er gott að setja sér markmið en mikilvægara er að þau séu raunhæf og gerð til þess að auðga líf okkar. Því langar mig nú í upphafi árs að kynna fyrir ykkur hugmyndina um nógu gott kynlíf sem Metz og McCarthy kynntu fyrst árið 2003. Ég tel að það sé raunhæft markmið að eiga nógu gott kynlíf. Ég held líka að það auki á ánægju okkar og auðgi kynlífið ef við stillum væntingar okkar í takt við raunveruleikann. Það er vont að vera alltaf undir væntingum vegna þess eins að maður er að spila eftir vitlausum leikreglum. Gott kynlíf snýst um væntingastjórnun eins og annað í lífinu. Setja markið ekki of hátt og ekki of lágt. Bara nógu rétt.
Hugmyndin að nógu góðu kynlífi er fengin úr uppeldisfræðum. Þar hófst sú vegferð að foreldrar þyrftu bara að vera nógu góðir foreldrar, ekki fullkomnir. Í kröfuhörðu samfélagi höfum við farið úr því að vera ánægð með nógu gott yfir í að stefna alltaf á fullkomnun. Þetta hefur neikvæð áhrif á kynlíf okkar líkt og annað í lífinu. Sökum oft á tíðum lítillar kynfræðslu fáum við ofgnótt af röngum upplýsingum um hvernig kynlíf okkar eigi að vera þar sem fókusinn er á frammistöðuna. Það snýst allt um skiptin, hversu oft og hversu lengi. Við verðum því mjög samfaramiðuð og fullnægingamiðuð. Við festumst oftar en ekki í því að telja samfarir eða fullnægingar og nota fjölda þeirra sem mælikvarða þess hversu góðu kynlífi við lifum. Þetta getur orðið til þess að til verður nokkurs konar náð eða fallið listi í huga margra. Hugmyndafræðin á bakvið nógu gott kynlíf setur mælikvarðann og athygli okkar ekki á slíkt frammistöðumati. Þar er augum okkar frekar beint að löngun og ánægju í kynlífinu. Einn af þáttum nógu góðs kynlífs er að rétta af hugsun okkar um frammistöðu. Ráðlagt er að hætta að gera ráð fyrir því að allt kynlíf endi í samförum í mun raunhæfara mat að um 85% kynlífs leiði til samfara. Þetta er í samræmi við rannsóknarniðurstöður sem segja okkur að hamingjusamt fólk sem stundar reglulega kynlíf upplifi kynlífið mjög gott í 20-25% tilfella. Kynlífið er gott í 40-60% tilvika og undir meðaltali í rest. Þessar niðurstöður styðja hugmyndina að ánægt fólk kunni að meta að gæði kynlífs séu breytileg og langt frá því að vera fullkomið kynlíf í hvert skipti. Fólk lærir að í þau skipti sem kynlífið leiðir ekki til samfara fer parið yfir í kynlífsathafnir án samfara eða í munúðarfullar athafnir sem eru ekki kynferðislegar s.s. knúsast. Slagorð nógu góðs kynlífs er því löngun, ánægja, erótík og sátt í heilbrigðu kynlífi.
Þegar unnið er eftir nógu góðu kynlífi hugmyndinni þá er áhersla á núvitund (e. mindfulness) og fræðslu um hvernig megi breyta hugmyndum okkar um kynlíf. Núvitund í kynlífi snýst um að vera andlega, líkamlega og tilfinningalega í núinu í allri kynferðislegri skynjun. Það snýst líka um að vera ábyrgur fyrir eigin löngun, ánægju og getu, í bland við að vera meðvitaður hluti af kynlífsteymi. Partur af fræðslunni í nógu gott kynlíf hugmyndafræðinni eru heimaæfingar. Fyrst er parið beðið um að finna sér “traust” stellingu. Parið finnur sér þá stellingu til að vera í t.d. í örmum hvors annars. Í þessari trausts stellingu er ekki ætlast til að fólk verði örvað eða að það skili einhverri kynferðislegri frammistöðu. Önnur æfing er að kynlífsráðgjafinn leggur til að fólk skiptist á að eiga frumkvæði að kynlífi eftir þeirra höfði. Annað býr til erótíska athöfn í huga sér sem síðan er leikin eftir með maka. Báðir aðilar nota þá núvitund til að njóta og vera í núinu. Í núvitund nær fólk að forðast að dæma athöfnina sem makinn býður uppá. Hins vegar ef eitthvað í athöfninni fer yfir mörk viðkomandi er ekki ætlast til þess að maki sætti sig við það. Þá er nándin og traustið úr fyrri æfingu notað til að tjá mörk sín. Markmiðið með þessum erótísku athöfnum er að deila ánægju og erótík í stað þess að hafa augun á eigin frammistöðu og getu.
Þessi hugmynd um nógu gott kynlíf er ekki alltaf auðveld í sölu. Það þarf að kenna fólki að láta af gömlum vana og hugsunarhætti fyrir nýjan. Fyrir karlmenn er þetta oftar en ekki mikil áskorun því hugmyndin snýst um að minnka áhersluna á frammistöðu þeirra; risið og fullnæginguna. Karlmenn eru stöðugt minntir á það að þetta séu þættir sem skipti sköpum fyrir gott kynlíf. Það er alveg sama hversu oft er sagt að stærðin skipti minna máli en að vita hvað maður gerir. Karlmenn halda áfram að mæla og meta sig út frá kynfærum sínum. Það þarf þjóðarátak til þess að breyta hugsunarhætti okkar um kynheilbrigði karlmanna. Áskorunin í nógu góðu kynlífi fyrir konur er hins vegar að taka ábyrgð á eigin kynheilbrigði. Konum er leynt og ljóst kennt að þær beri ekki ábyrgð á ánægju eða löngun sinni. Konur eru enn mynntar á að kynlíf sé hjónabandsskylda og það eru aðrir en þær sjálfar sem láta konur fá fullnægingu. Eins og það sé ekki á þeirra valdi að njóta og stjórna. Konur þurfa þess vegna að læra að taka ábyrgð á kynverunni í sér.
Áramótaheitið um kynlífið fyrir árið 2018 ætti því að vera raunhæfar væntingar í takt við aldur. Slökun og að vera í núinu er nauðsynlegt til að njóta kynlífs og ánægjan er jafn háttsett og frammistaðan. Þetta heit skapar fullnægjandi kynlíf sem er nógu gott.
Áður birt í MAN 2017.